Sanatın suçun rehabilitasyonunda ve önlenmesinde önemli etkileri olduğunu gösteren çok sayıda çalışma vardır. Bu tür yaklaşımların kimler üzerinde daha etkili olduğu, nasıl yapılması gerektiği tartışıladursun, biz yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçlara bakalım.
Çocukların suç ve şiddete yönelmesinde en önemli şey, çocuk üzerinde kontrol sağlayacak ve destek olacak iki sistemin bu özelliklerini kaybetmesidir. Çocuğun güven, destek ve eğitim sisteminin dışında kalması, boşlukların sorunlarla kapatılmasına neden olmaktadır. Eğer özellikle eğitim sistemi içinde ilerleyemeyen, kişisel sorunları olan ve ailsel desteğe ulaşamayan çocuklar sanatla kendilerini ifade etmeye başlar, sanat ya da spor gibi başarılı olacak bir alana yönlendirilip, desteklenirlerse yaşamları değişmektedir. Çocukların duygularını şiddet ya da suçla ifade etmek yerine sanatla açığa vurması önemlidir. Hele bir de o alanda başarı sağlarsa ve bu başarı deteklenerek ödüllendirilirse ıslahevi yerine çok farklı bir kariyere yönelmiş demektir.
Suçun İlacı Sanattır!
Suç engellenmeyip, ceza için hapishanelerde olan kişilerin yeniden topluma döndüklerinde rehabilite olmaları beklenir. Bir kişiyi, kaç yaşında olursa olsun belli bir süre kapalı bir yerde tutmak rehabilite olmasına yeter mi? Yoksa yapılan sadece kapalı olduğu süre içinde suç işlememesini mi sağlamaktır?
Hapishanelerde çeşitli rehabilitasyon programları denenmektedir. Bunlardan biri de sanatsal aktivitelerdir. Bu programlar,bir yandan sanatın tedavi edici etkinliği kullanmayı, diğer yandan mahkuma sonrası için yeni bir açılım yolu göstermeyi amaçlar. Bir resim, bir müzik,bir sinema ya da tiyatro mahkum olan kişinin yaşamında çok şey değiştirebilir. Çünkü sanat dünyaya bakış sitemini olumsuzdan olumluya çevirebilen bir araçtır. Üstelik bu değişiklikler sonuçta toplumun yararına olmaktadır. Çünkü sanat kişinin öncelikle daha olumlu bir benlik algısı geliştirmesini, kendine saygı duymasını destekler. Sonra yeni ve sağlıklı iletişime, kişinin kendini fark etmesine doğru yol aldırır. Önlerinde suç içermeyen yeni bir dünyayı gösterebilir.
Genç mahkumlarla yapılan müzik ve dj çalışmaları Birmingham’da önemli bir başarı sağlamıştır. Gençler yeni bir hayat olabileceğini göstermiştir. Tüm gençler için hapishane sonrasını yeni bir dünyaya çevirmemiş, olsa da büyük bir kısmına suç içermeyen bir geleceği göstermesi ilham vericidir. Cezaevlerinde uygulanan sanat programları, uygulayıcılar tarafından “suçun ilacı” olarak tanımlanmaktadır. Sadece sonrasına hazırlığı değil, cezaevi içindeki saldırgan davranışları da önlemede etkin bulunmuştur.
Bir çok çalışma bulgusuna karşın, çoğu ülke de bütçe sorunları ile uygulanamayan sanat programları, kimi zaman gönüllüler ve sivil toplum örgütleri tarafından desteklenmeye çalışılmaktadır. Sanatı sadece suç için değil, insan için iyileştirici bir etkisi olduğunu unutmamakta yarar var. Bu konuda daha fazlasını dinlemek, tartışmalara katılmak için 6.Uluslararası Suç ve Ceza Film festivali kapsamında yapılacak olan ve benim yöneteceğim Sanat Adalet Getiir mi? paneline katılabilirsiniz. Panel 2 Ekim saat 16.00 da, Ortaköy Feriye Sinemasın’da gerçekleşecek. Panel konuşmacılarımız bu konuda gönüllü iki sanatçı (Haluk Piyes ve Turgay Tanülkü), bir yazar (İskender Pala) ve bir hukuk felsefecisi (Yasemin Işıktaç).Panelden önce gösterilecek olan (13.00 matinesi) Keman Öğretmeni isimli film ise sanat ve suç arasındaki olumlu ilişkinin güzel bir örneği.Gelin hep birlikte sanatın nasıl adalet getireceğini ve neler yapmamız gerektiğini konuşalım. Sonuçta hepimizin arzusu “Herkes için adalet” değil mi?
