Çocukların boş zamanları dediğimizde akla gelen süreler, okuldan ve ders çalışmaktan geri kalan zamanlardır. Tabi bir de tatiller… Zamanımız çocuklarının, bu soruya verdikleri yanıt genellikle değişmemektedir. “Bilgisayar, play station ve televizyon.” “Arkadaşlarımla oluyorum.” diyen çocuk sayısı gittikçe azalmaktadır. Bu nedenle de biz büyükler sıklıkla kitap okumadıklarından yakınıyoruz. Ama daha çok yakındığımız ders çalışılmaması ve bu nedenle çocukların dinlenme gereksinimlerini pek de önemsemiyoruz. Galiba biraz insaflı olmakta yarar var. Özellikle tam gün okula giden ve okulla ev arasında uzun yollar kat etmek zorunda olan çocuklara. Genellikle eve geldikten sağlıklı yatma vaktine kadar ev içinde yaklaşık beş saatleri olan çocuklar. Bu sürede yemek, yıkanma vb. doğal gereksinimlerini giderecek, ders yapacak, dinlenecek, çocukça ihtiyaçlarını tamamlayacak ve aileleriyle ilişki kuracaklar. Eğer hem onlar hem biz zamanı iyi kullanmayı öğrenemezsek asla sağlıklı geçmeyecek bir süreç.
Ders çalışmak: Ailelerin en çok yakındıkları ve çocuklarıyla tartıştıkları konu ders çalışma zamanlarıdır. Bu tartışmanın temelinde ailelerin çocuklarından daha fazla dersler konusunda endişelenerek, çocuklara bu kendilerinin sorumluluğuymuş duygusunu vermeleri vardır. Aile bu sorumluluğu alınca, çocuk ders yapmayı sadece onları memnun etmek için yapması gereken bir olay gibi düşünmektedir. Oysa aile denetleyici ve yardım edici olup, en baştan sorumluluğu çocuğa verirse, yapılmadığı zamanlarda okulda ödenecek bedeli ödemesine ve öğrenmesine olanak sağlarsa sorunu olmayan çocuklarla çatışma azalacaktır. Belirlenmiş ders saatleri, bu saatler içinde başka aktivitelerin sınırlanması, bu konuda kararlı olmak çocuğun sorumlu ve planlı olmasında bir adımdır. Bu düzenlemeleri yaparken çocuğun saatlerce ders başından kalkmamasını istemek, pek akıllıca olmaz. Verimli de olmayacak bu durumu engellemenin en iyi yolu, ders çalışama sürelerini bölmektir. Bunu yaparken zamanlamaları ve molaları seçecek ve denetleyecek kişinin ebeveyn olduğu unutulmamalıdır.
Bilgisayar ve play station: Bilgisayar doğru kullanıldığında çocuğun gelişimi için önemli olan bir buluştur. Ancak gün içinde ne süreyle kullanılacağı ve ne amaçla kullanılacağı ebeveynler tarafından belirlenmeli ve denetlenmelidir. Uzun süre bilgisayar başında oturmak vücut iskeleti ve göz sağlığı başta olmak üzere fiziksel zararların yanı sıra çocuğu bir anlamda yaşamdan koparmaktadır. Sanal dünya içinde ailesiyle, arkadaşlarıyla ilişki kuramayan çocuk, dünyayı da sanal ortamdan tanımaktadır. Arkadaşlarıyla oyun oynamak ve yüz yüze konuşmak yerine chat yapmayı öğrenen çocuğun sosyal yaşamı öğrenmesi zordur. Ayrıca aile de çocuğunu tanıyacak, ilişki kuracak ve anlayacak zamanı yaratamamaktadır. Daha sonra oluşan sorunları öğrenmesi de zorlaşmaktadır. İnternet kullanımı sırasında girebileceği yaşına uygun olmayan siteler ayrı bir sorundur. Yaşı uygun olmadan göreceği fotoğraflar, okuyacağı bilgiler büyük sorunlara yol açabilir. Özellikle porno siteleri nedeniyle, çocuğun internet kullanımı mutlaka denetlenmelidir. Çocukların oyun oynamak için son zamanlarda en çok tercih ettikleri oyuncak… Hatta iki arkadaş bir araya geldiğinde bile, hiç konuşmadan, birbirlerine bakmadan saatlerce ekranda birbirlerini öldürmeye, arabalarını çarpıştırmaya çalışmakta, bunun adına da “oyun oynuyoruz” demeye başladılar. Özellikle erkek çocukların babalarıyla da paylaştıkları zaman playstationla geçiyor. Oyunların içeriklerinin zararlarının yanı sıra çocukların gelişimleri için gerekli aktivitelerinden uzaklaşmasına neden olmaktadır.
Televizyon: Televizyonun çocukları nasıl etkilediği artık çok bilinen bir konu. Gün içinde bir saati geçmeyecek şekilde TV seyretmesini sağlamak yeterli olacaktır. Unutulmaması gereken kumandanın sizde olduğu, içeriğini bildiğiniz, uygun olduğunu düşündüğünüz programı seçmek, anne ve babanın görevidir. TV kendini denetlemeli ama çocuğunuzu da siz denetlemelisiniz.
Spor ve sanat etkinlikleri: Çocukları uygun zamanlarda spor ve sanat etkinliklerine yöneltmek gelişimleri için gereklidir. Özellikle toplu yapılan basket, voleybol ve futbol gibi etkinlikler aynı zamanda paylaşmayı da öğretir. Bu tür etkinlikler düzenli yapıldığında ders çalışmayı engellemez, aksine yararlı olur. Benzer şekilde drama, tiyatro, bir müzik aleti çalmak, bale gibi yeteneğine göre seçilecek etkinlikler önemlidir. Unutulmaması gereken, kendi özlemlerimizi gerçekleştirmek için çocukları zorlamanın, aynı anda birçoğunu bir arada yapmalarını istemenin ve onlardan tüm bu faaliyetlerde başarılı olmalarını beklemenin ters etki yapacağıdır.
Kitap okuma: Kitaplar, onların gerçekleştirdikleri çok önemlidir. Bu nedenle kitap seçimi, kitap okuma alışkanlığı kazandırabilme ayrı bir yazı konusu olacaktır. Ama bebeklikten itibaren ona kitaplar okumanız, evde kitap okunması, yaşına uygun cazip kitaplar almak bu alışkanlığın kazanılması için önemlidir. Kitap okumanın diğer faaliyetler kadar keyifli olduğunu anlatabilme önemlidir.
