Aile terapisi ve eş terapisi sık sık karıştırılan tedavi yöntemlerindendir. Ayrıca ne zaman ve kimlere uygulanacağı konusunda çok bilinmemektedir. Bugün eş terapisinin genel kuralları üstünde duracağız.
Evliliklerde sorunlar oluşabilir. Her iki taraf ne kadar iyi niyetli olursa olsunlar, rol aldıkları bu sorunu çözümleyemeyebilirler. Bu tür durumlarda, dışardan bir yardım alınır. Geleneksel olarak bu yardımın alınmaya çalışıldığı kişi bir aile büyüğü olmaktadır. Akıllı ve deneyimli olduğu varsayılan kişinin, sorunu çözmesi umut edilir. Aile büyükleri ise çoğunlukla her iki tarafa da, evliliğin önemli olduğu, fedakârlık gerektiği, bu nedenle sürdürmeleri gerektiği yolundadır. Yardım bazen arkadaşlardan, bazen de din adamlarından beklenir. Otoriteye olan saygı, bu yardımların olumlu olacağını düşündürmektedir. Ancak hem değişen toplumsal koşullar nedeniyle, otoritenin değişmesi, uzaklaşması hem de artan evlilik sorunları yeni arayışlar getirmiştir. Bu arayışlar, bilimsel olarak nedensel araştırmalara ve çözümlere neden olmuştur.
Eş terapisi arttı mı?
Eş terapilerinin bu kadar yaygınlaşması, sosyal ve psikolojik değişikliklerle açıklanabilir. Kadının çalışma yaşamına girişi, aile içi değişen roller, kadın-erkek ilişkilerinin kazandığı yeni boyut, çekirdek aile düzeninin artması nedenler arasında sayılabilir. Sonuç olarak; maddi ve sosyal değişimler, duygusal doyum ve ilişkiler arasındaki belirtilerin artışına yol açmıştır. Günümüzde kadın ve erkek, birbirlerinden çok daha fazla şeyler beklemektedirler. Yükselen kişisel beklentiler, mutluluk istekleri standardı yükseltmiş ve yardım gereksinimini arttırmıştır.
Eş terapisi ne zaman gerekir?
Evlilik ya da beraberlikte sorun olduğunda genel olarak, bu sorundan daha çok etkilenen kişi tedaviye gider. Eğer bu tedavi, kişinin sorunlarını çözmede yetersiz kalıyorsa eş terapisinin zamanı gelmiş demektir. Çünkü kişinin sorunları evliliğe bağlıdır ve evlilik sorunları çözümlenmeden, bireysel tedavi olanağı olmamaktadır. Örneğin, depresyon bulgularıyla gelen bir hastanın depresyonunu yaratan en önemli nedenin eşiyle olan ilişkisi olduğu saptanırsa, bulgular giderilse bile sorunun tekrarlayacağı düşünülürse, evlilik sorunun bu şekilde dile getirildiği anlaşılırsa kesin çözüm için evlilik sorunun çözülmesi gerekir. Bazen çiftler, sorunları olduğunu kabullenmez ya da dile getirmezler. Ancak aralarındaki tartışmaların birinde, eşlerden birinin önemli bir ruhsal belirti geliştirmesi onları terapiye yönlendirir. Bu sorun ilk anda bireysel gibi görünmekle birlikte, dikkatli gözlemle evlilik sorunu olduğu tespit edilebilir. Zorunlu gibi görünen, direkt eşlerin saptamasıyla değil de, ortaya çıkan bireysel sorunların çözümüne çalışılırken ortaya çıkan bu terapi nedenlerinin dışında, eşlerin direkt başvuruları vardır. İyi geçinemeyen, birbirleriyle sürekli tartışan eşler, ilişkilerinde bir sorun olduğunu kavrarlar ve bunun çözümlenmesi için bir eş terapistine başvururlar. Peki, terapiye kadar uzanan evlilik süreci nasıldır?
Evlilik süreci
Evlilikler çeşitli şekillerde başlamaktadır. Bazen iki kişi birbirleriyle zaman geçirdikten sonra, bu birlikteliği evliliğe vardırırlar. Ama bazı çiftler, birbirlerini yeterince, hatta hiç tanımadan evliliğe adım atmış olabilirler. Her koşulda evlilikten sonra, eşler arasında olan ilişki değişiklik gerektirebilir. Ya da olmayan bir ilişkinin radikal şekilde kurulması gerekebilir. En sık rastlanan, eşlerin evlilik öncesi göz yumdukları bazı “kusurları” evlilikte değiştirmeye çalışmalarıdır. İki tarafta da, bu tür sorunları genellikle evlilik öncesinde görmeme eğilimi vardır. Bu eğilim içinde, “değişir” umudunu da taşır. Evlilik sürecinde eşlerin üzerinde anlaşmak zorunda oldukları belli konular vardır. Evliliğin yükünü kim üstlenecekle başlayan bu konular, kimin hangi işi yapacağı, başkalarıyla ilişkilerin düzenlenmesi, çocukların sorumluluğu ile devam edip gider. Bu konularda sorunlar çıkınca, çözüm için başka kurallar aranmaya başlar. Bazı kurallar açıkça konuşulur. Eşler saptar ve birbirlerine bildirirler. Bazı kuralları ise eşler açıkça konuşamazlar, ama birileri onlara söylediğinde kabul edebilirler. Bir kısmı ise çiftlerin hiçbir koşulda kabullenmedikleri kurallardır.
Çatışmalar ve terapi süreci
Evlilikte çatışmalar uyulacak kurallar, birbirleriyle tutarsız kuralları diğerine uygulatma girişimleri ve kuralları kimin koyacağı gibi konularından ortaya çıkar. Tüm bu çatışmalar içinden çıkılamaz hale gelmişse, bir evlilik terapisti arama zamanıdır. Hangi amaçla terapiste gitmek istediğimizin, ya da istemediğimizin farkında olmamız gerekir. Her uzman, eş ya da evlilik terapisi yapamaz. Gideceğimiz uzmanı nasıl seçeceğimiz ve terapide neler yapıldığı konularını bir sonraki yazıda gözden geçireceğiz.