Çocukları için danışmaya gelen ailelerin birçoğu çocuklarının hedefleri olmamasından şikâyet ediyorlar. Hedefi olmayan çocuklar başarılı olur mu? Aslında sadece çocuklar değil, hedefi olmayan erişkinlerin de başarılı olmaları mümkün mü? Yaşamın her anında büyük, küçük koyduğumuz hedeflere ulaşmak insana mutluluk verir. Kişinin hedefi olmaması ise bir boşluk hissi yaratır. Ama bazen konulan hedefin kendisi sorun haline gelir ve başarı kavramı tartışılmaya başlar. Hedef belirlerken çocuğun zihinsel ve duygusal yeterliliğini, içinde bulunduğu yaşı ve gelişim dönemini göz önüne almak gerekir. Ayrıca içinde yaşadığı kültürel ve sosyal ortam önemlidir. Ve tabi ki çocuğun ya da ailenin koyduğu hedefin ne kadar gerçekçi olduğu değerlendirilmelidir.
Aileler çocukların hedefleri olmadığından yakınırken ilk dikkat etmeleri gereken şey, bu konuda kendi paylarıdır. Ailelerin, hedefleri çocuklar için çok kolay ya da zor hale getirmeleri sorun yaratır. Hedefe ulaşması için mücadele etmesi gereken engelleri onun için ortadan kaldırmak, çalışması gereken yerlerde gerekli olanları hazır sunmak, bilgi ve emek gerektirmeden hedefe ulaşmasını sağlamak sandıklarının aksine çocuğu mutlu ve başarılı yapmaz. Hedeflere kolay ulaşıyor olmak, hedef koymayı zorlaştırır. Ulaşılan hedef, hedef olarak görülmemeye başlanır. Ve kişi kaç yaşına gelirse gelsin, isteklerinin kolayca yerine geleceğini düşünür. Benzer şekilde hedefleri çocuğun yaşına, gelişimine ve yeteneklerine uygun seçmemek, onun değil kendi hedeflerimize ulaşması için zorlamak çocuğu isteksizliğe, başarısızlık hissine ve hedefsizliğe yöneltecektir. Hedefler çocuğun kendi hedefleri olmalıdır.
Eğitimin hedef koymada önemi ve rolü vardır. Çocukların yeteneklerinin belirlenmesi, o yetenekleri kullanacak şekilde yönlendirilmesi, eğitim sisteminin araştırmaya ve bilgilenmeye yönelik olması çocuk ve gençlerin, dolayısıyla erişkinlerin, kurumların ve ülkelerin doğru hedefler koyabilmesini sağlayacaktır. Eğitim sistemi bazen yapılan yanlışlar nedeni ile hedef koymayı zorlaştırabilir. Farklı gelişimleri olan çocuk ve gençlerden aynı hedeflere ulaşmasını istemek, onların kendilerini başarısız ve amaçsız hissetmesine yol açar. Hatta tam tersi ve olumsuz hedeflerin ön plana geçmesini de sağlayabilir.
Çocuklar için Hedef Belirlemek:
1- Çocuğunuzdan önce kendiniz için hedef koyun: Çocuklar ebeveynlerini çok iyi izler ve takip ederler.
2- Çocuklarınız için çocuklarınızla beraber hedefler koyun: Çocuklar hem okulda hem de evde destekleyici bir ortama ihtiyaç duyarlar. Ayrıca kendilerini kararlı ve güvenli hissedebilmek için ulaşabilecekleri hedeflerin konulabilmesine gereksinimleri vardır.
3- Süreci izleme: Birlikte koyduğunuz hedefleri izlemede iki faydalı yol vardır. Bunlardan biri birlikte oturup düzenli konuşmalar yapmaktır. Birlikte oturup bu konuda konuşmalar yapmak duygu paylaşımını arttırır, konuyu mekanik bir konu olmaktan kurtarır; ayrıca sizin yanında olduğunuzu çocuğunuza hissettirir. İkinci bir yol, hedeflere ilişkin kayıt tutmaktır.
- Hedeflerin Gerçekleştirilmesini Kutlamak: Dışarı çıkıp birlikte yemek yemek, bir başarı dosyası hazırlayıp oluşan bu dosyanın hedef tarihi sonunda, ailenin dışındaki yakınlara göstermek, sözel pekiştireçlerin kullanılması.
Aileler ne zaman endişelenmeli?
1-Gelişiminin çok ilerisinde ya da gerisinde hedefleri varsa: Sağlıklı olan çocukların yetenekleri ve gelişim düzeyleri ile uygun olan hedeflerin belirlenmesidir.
2-Hiç hedefi yoksa: Çocuğun hiç hedefi yoksa çalışmak, başka bir deyişle harekete geçmek için motivasyonu da olmaz.
3- Olumsuz, zarar verici hedefleri varsa: Hedeflerin olması her zaman başarı getirmez. Daha doğrusu yanlış hedeflerin sonucunda beklenilen başarılar da yanlıştır. Bu nedenle çocuğun hedefleri olup olmadığı ve hedeflerin gerçekçiliği kadar, olumsuz ya da zarar verici olması da denetlenmelidir. Aileler çoğunlukla kendileri hedefler koyup, bu hedeflere odaklandıkları zaman, çocuğun hedeflerinin zarar verici olduğunu gözden kaçırabilmektedirler. Oysa hem çevresinden aldığı geri bildirimler, hem örnek aldığı kişiler çocuğun yanlış hedeflere yönelmesini sağlayabilir. Özellikle de başarının, ünün ve zenginliğin bu hedefle bağlantılı olduğuna inanan çocuğu, belli bir dönemden sonra yeni hedeflere yöneltmek zor olacaktır. Bu nedenle arada hedeflerini sorgulamak, zararlı hedefleri düzeltmek için çalışmak gerekir.